Atari 8-bit » Rozszerzenia Atari
Przez lata powstało wiele rozwiązań sprzętowych, wzbogacających parametry komputerów Atari. Oczywiście mowa tutaj o Atari 8-bit. Oto ich lista, podzielona na kategorie:
1. Rozszerzenia pamięci - różnią się rozmiarem (ilością rozszerzonej pamięci), mogą to być wartości 128, 192, 256, 320, 576, 1088kB. Bardziej znaczącym szczegółem oprócz samego rozmiaru jest sposób zarządzania pamięcią:
- Rambo - jest standard rozszerzeń pamięci, zarządzanych portem $D301, gdzie bit 4 decyduje jednocześnie o dostępie głównego procesora jak i procesora graficznego (ANTIC) do dodatkowej pamięci - albo obydwa procesory mają dostęp do pamięci podstawowej, albo obydwa do rozszerzonej.
- Compy Shop - standard bardzo spokrewniony z Rambo, różniący się jednak sposobem dostępu do pamięci dodatkowej - bit4 decyduje o dostępie procesora głównego, natomiast bit5 o dostępie ANTIC-a. Zaletą tego rozwiązania jest fakt, że obydwa procesory mogą współpracować niezależnie, wadą natomiast jest fakt, że tracimy jeden bit na ustalanie dostępu zamiast na możliwość wyboru banków dodatkowej pamięci (dysponujemy połową rozmiaru dodatkowej pamięci, jaką moglibyśmy posiadać w wypadku rozszerzenia w standardzie Rambo.
2. Systemy operacyjne - system operacyjny jest oprogramowaniem, jednak podmiana pamięci typu ROM jest już rozwiązaniem sprzętowym. Oto lista znanych systemów, będących alternatywą dla standardowego systemu.
- Q-MEG OS - najbardziej popularny, stworzony przez Stefana Dondorfa, posiadał wbudowany monitor pamięci, posiadał wiele przydatnych narzędzi, wsparcie systemów szybkiej transmisji dla stacji dysków, możliwość bootowania z ramdysków itp. Bardzo przydatne narzędzie.
- TOMS OS - system utworzony przez firmę TOMS, był to w zasadzie nieco przerobiony standardowy system, wzbogacony m.in. polskie czcionki. Nie był zbyt popularnym rozwiązaniem.
- Drac OS - system stworzony przez Konrada Kokoszkiewicza (Draco), będący rozwinięciem standardowego systemu pod kątem współpracy z procesorem 65816 w trybie natywnym.
3. Akceleratory - czyli rozwiązania mające na celu wzbogacenie szybkości/wydajności komputera. W zasadzie standardem w tym temacie stały się rozwiązania oparte na podmianie głównego procesora na procesor 65816. Można je podzielić na następujące typy:
- Sweet 16 - rozwiązania tego typu polegają na podmianie standardowego procesora 6502 na 65816, jednak bez głównych atutów tego procesora, czyli możliwości pracy z szybkością większą niż standardowe 1,77MHz oraz bez dostępu do pamięci liniowej (możliwości adresowania pamięci powyżej 64kB)
- Warp - rozszerzenia tego standardu opierają się na zainstalowaniu procesora 65816, wraz z liniową pamięcią RAM (obszar adresowy powyżej $FFFF), np. o rozmiarze 1MB. Pamięć RAM w obszarze $0000-$FFFF jest taktowana z tradycyjną częstotliwością 1,77MHz, natomiast pamięć liniowa ($10000-...), może być taktowana np. częstotliwością 7MHz, dzięki czemu mamy zachowaną zgodność ze starszym oprogramowaniem, jak i możliwość wykorzystania nowych programów, pracujących z większą prędkością.
- F7 - rozszerzenia tego standardu różnią się od WARP tym, że umożliwiają programom pracę w obszarze pamięci $0000-$FFFF z częstotliwością wyższą niż 1,77MHz i zastosowanie cachea. Zaletą tego rozwiązania jest możliwość przyspieszenia starych programów (np. kompresorów/dekompresorów), jednak wadą tego rozwiązania jest fakt, że znacząca ilość oprogramowania odmawia współpracy i "zawiesza się".
4. Karty graficzne - do tej pory powstały następujące rozwiązania wzbogacające możliwości graficzne Atari 8-bit:
- Super GTIA - rozwiązanie opracowane przez grupę Mad Team, polegające na dodaniu drugiego układu graficznego z Atari 8-bit (GTIA) i definiowaniu dodatkowych map kolorów, co zwiększało dostępność uzyskiwanych na raz kolorów na ekranie bez dodatkowego obciążenia procesora.
- VBXE - rozwiązanie opracowane przez Tomasza Piórka (Electron). Jest to układ emulujący dotychczasowy układ GTIA i oferujący jego pełną zgodność "w dół", przy dodaniu wielu nowych funkcjonalności, takich jak paleta 65536 barw, dostępność 256 kolorów na raz, rozdzielczość pozioma nawet rzędu 640 pikseli, czy też "sprzętowa obsługa" np. 32 wielokolorowych obiektów nakładanych na obraz (znaczące rozwinięcie tzw. spriteów).
5. Rozszerzenia dźwiękowe - najbardziej popularne rozszerzenia dźwięku w Atari 8-bit są to:
- Stereo Pokey - proste, acz bardzo popularne i posiadające wiele ewolucji rozszerzenie, polegające na dodaniu drugiego układu dźwiękowego (POKEY) do Atari 8-bit, dzięki czemu każdy z układów może "grać" na osobnym kanale.
- Covox - dodanie czterech 8-bitowych przetworników C/A do Atari 8-bit, dzięki czemu możliwe jest odtwarzanie np. tzw. "modów" z jakością nieco wyższą niż standardowy układ POKEY, któy posiada przetworniki 4-bit. Wadą tego rozwiązania jest fakt, że rozwiązanie to w celu odegrania "moda" zużywa praktycznie cały czas procesora, przez co nie jest wykorzystywane do innych celów.
- karta Candle - karta dźwiękowa stworzona przez Canlde-a, posiadająca własną pamięć oraz przetworniki 8-bit, gdzięki czemu udostępnia funkcjonalność Covoxa, bez obciążania głównego procesora.
1. Rozszerzenia pamięci - różnią się rozmiarem (ilością rozszerzonej pamięci), mogą to być wartości 128, 192, 256, 320, 576, 1088kB. Bardziej znaczącym szczegółem oprócz samego rozmiaru jest sposób zarządzania pamięcią:
- Rambo - jest standard rozszerzeń pamięci, zarządzanych portem $D301, gdzie bit 4 decyduje jednocześnie o dostępie głównego procesora jak i procesora graficznego (ANTIC) do dodatkowej pamięci - albo obydwa procesory mają dostęp do pamięci podstawowej, albo obydwa do rozszerzonej.
- Compy Shop - standard bardzo spokrewniony z Rambo, różniący się jednak sposobem dostępu do pamięci dodatkowej - bit4 decyduje o dostępie procesora głównego, natomiast bit5 o dostępie ANTIC-a. Zaletą tego rozwiązania jest fakt, że obydwa procesory mogą współpracować niezależnie, wadą natomiast jest fakt, że tracimy jeden bit na ustalanie dostępu zamiast na możliwość wyboru banków dodatkowej pamięci (dysponujemy połową rozmiaru dodatkowej pamięci, jaką moglibyśmy posiadać w wypadku rozszerzenia w standardzie Rambo.
2. Systemy operacyjne - system operacyjny jest oprogramowaniem, jednak podmiana pamięci typu ROM jest już rozwiązaniem sprzętowym. Oto lista znanych systemów, będących alternatywą dla standardowego systemu.
- Q-MEG OS - najbardziej popularny, stworzony przez Stefana Dondorfa, posiadał wbudowany monitor pamięci, posiadał wiele przydatnych narzędzi, wsparcie systemów szybkiej transmisji dla stacji dysków, możliwość bootowania z ramdysków itp. Bardzo przydatne narzędzie.
- TOMS OS - system utworzony przez firmę TOMS, był to w zasadzie nieco przerobiony standardowy system, wzbogacony m.in. polskie czcionki. Nie był zbyt popularnym rozwiązaniem.
- Drac OS - system stworzony przez Konrada Kokoszkiewicza (Draco), będący rozwinięciem standardowego systemu pod kątem współpracy z procesorem 65816 w trybie natywnym.
3. Akceleratory - czyli rozwiązania mające na celu wzbogacenie szybkości/wydajności komputera. W zasadzie standardem w tym temacie stały się rozwiązania oparte na podmianie głównego procesora na procesor 65816. Można je podzielić na następujące typy:
- Sweet 16 - rozwiązania tego typu polegają na podmianie standardowego procesora 6502 na 65816, jednak bez głównych atutów tego procesora, czyli możliwości pracy z szybkością większą niż standardowe 1,77MHz oraz bez dostępu do pamięci liniowej (możliwości adresowania pamięci powyżej 64kB)
- Warp - rozszerzenia tego standardu opierają się na zainstalowaniu procesora 65816, wraz z liniową pamięcią RAM (obszar adresowy powyżej $FFFF), np. o rozmiarze 1MB. Pamięć RAM w obszarze $0000-$FFFF jest taktowana z tradycyjną częstotliwością 1,77MHz, natomiast pamięć liniowa ($10000-...), może być taktowana np. częstotliwością 7MHz, dzięki czemu mamy zachowaną zgodność ze starszym oprogramowaniem, jak i możliwość wykorzystania nowych programów, pracujących z większą prędkością.
- F7 - rozszerzenia tego standardu różnią się od WARP tym, że umożliwiają programom pracę w obszarze pamięci $0000-$FFFF z częstotliwością wyższą niż 1,77MHz i zastosowanie cachea. Zaletą tego rozwiązania jest możliwość przyspieszenia starych programów (np. kompresorów/dekompresorów), jednak wadą tego rozwiązania jest fakt, że znacząca ilość oprogramowania odmawia współpracy i "zawiesza się".
4. Karty graficzne - do tej pory powstały następujące rozwiązania wzbogacające możliwości graficzne Atari 8-bit:
- Super GTIA - rozwiązanie opracowane przez grupę Mad Team, polegające na dodaniu drugiego układu graficznego z Atari 8-bit (GTIA) i definiowaniu dodatkowych map kolorów, co zwiększało dostępność uzyskiwanych na raz kolorów na ekranie bez dodatkowego obciążenia procesora.
- VBXE - rozwiązanie opracowane przez Tomasza Piórka (Electron). Jest to układ emulujący dotychczasowy układ GTIA i oferujący jego pełną zgodność "w dół", przy dodaniu wielu nowych funkcjonalności, takich jak paleta 65536 barw, dostępność 256 kolorów na raz, rozdzielczość pozioma nawet rzędu 640 pikseli, czy też "sprzętowa obsługa" np. 32 wielokolorowych obiektów nakładanych na obraz (znaczące rozwinięcie tzw. spriteów).
5. Rozszerzenia dźwiękowe - najbardziej popularne rozszerzenia dźwięku w Atari 8-bit są to:
- Stereo Pokey - proste, acz bardzo popularne i posiadające wiele ewolucji rozszerzenie, polegające na dodaniu drugiego układu dźwiękowego (POKEY) do Atari 8-bit, dzięki czemu każdy z układów może "grać" na osobnym kanale.
- Covox - dodanie czterech 8-bitowych przetworników C/A do Atari 8-bit, dzięki czemu możliwe jest odtwarzanie np. tzw. "modów" z jakością nieco wyższą niż standardowy układ POKEY, któy posiada przetworniki 4-bit. Wadą tego rozwiązania jest fakt, że rozwiązanie to w celu odegrania "moda" zużywa praktycznie cały czas procesora, przez co nie jest wykorzystywane do innych celów.
- karta Candle - karta dźwiękowa stworzona przez Canlde-a, posiadająca własną pamięć oraz przetworniki 8-bit, gdzięki czemu udostępnia funkcjonalność Covoxa, bez obciążania głównego procesora.
Komentarze
-
~tramiel 2010-10-28 14:44:42covox to szajs, szkoda na to miejsca w Atari